Chó có khứu giác rất nhạy và thường dùng mũi để tìm hiểu thế giới xung quanh. Việc ngửi mông nhau là cách chúng trao đổi thông tin về giới tính, tâm trạng và sức khỏe. Tuy nhiên, hành vi này có thể gây phiền toái khi chó áp dụng với con người. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ nguyên nhân hành vi này và cách ngăn chó không ngửi mông người.
Tại sao chó hay ngửi mông nhau?
Trao đổi thông tin
Hành vi ngửi vùng hậu môn giữa các chú chó không phải là điều lạ lẫm, mà thực chất là một hình thức giao tiếp bằng khứu giác rất quan trọng trong thế giới loài chó. Với khứu giác mạnh gấp hàng chục nghìn lần con người, chó có khả năng phân tích mùi hương cực kỳ tinh vi, chủ yếu nhờ số lượng tế bào khứu giác vượt trội và cấu tạo mũi dài.
Tuyến hậu môn của chó chứa các túi tiết pheromone, là một hợp chất truyền tải thông tin đặc trưng. Khi đánh hơi, chó có thể thu nhận hàng loạt dữ liệu như giới tính, độ tuổi, tình trạng sinh sản, chế độ ăn, sức khỏe, tâm trạng, thậm chí là khu vực sinh sống của đối phương.
Ngoài ra, cơ quan Jacobson (còn gọi là cơ quan vomeronasal), nằm ở vòm miệng, cho phép chó phân tích pheromone một cách sâu sắc hơn. Đây là lý do vì sao nhiều con chó có hành động há miệng khi đánh hơi. Cơ quan này giúp truyền tín hiệu đến não bộ nhanh chóng, tạo ra phản ứng cảm xúc gần như tức thì.
Vì vậy, khi chó của bạn ngửi mông một con chó khác, chúng không đơn thuần là tò mò mà chúng đang “trò chuyện” và thu thập thông tin theo cách rất riêng của mình.
Để nhận diện chó khác
Hành vi đánh hơi vùng mông ở chó là phản xạ bản năng và đóng vai trò thiết yếu trong quá trình giao tiếp, nhận diện đồng loại. Thay vì nhận diện qua khuôn mặt như con người, chó sử dụng khứu giác để phân biệt và ghi nhớ “dấu hiệu cá nhân” đặc trưng của mỗi con. Mùi hương này được tiết ra từ các tuyến mùi nằm quanh hậu môn, bàn chân và miệng. Mỗi cá thể mang một mùi riêng biệt như một “tấm danh thiếp sinh học”.
Theo Tiến sĩ Barrett, khứu giác đóng vai trò trung tâm trong giao tiếp xã hội của loài chó. Thông qua việc ngửi, chó có thể xác định tuổi, giới tính, tình trạng sinh sản và thậm chí cả tâm trạng của đối phương. L
Để xác định tầng lớp xã hội
Hành vi đánh hơi vùng hậu môn không chỉ giúp chó nhận diện nhau mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc thiết lập trật tự xã hội. Cũng theo Tiến sĩ Barrett, chó thường thay phiên đánh hơi để thu thập thông tin về đối phương. Con nào chủ động đánh hơi trước thường là cá thể có xu hướng thống trị hơn trong mối quan hệ.
Bên cạnh đó, ngôn ngữ cơ thể cũng góp phần thể hiện mức độ sẵn sàng giao tiếp. Một con chó cụp đuôi, quay đi hoặc rút lui là dấu hiệu cho thấy sự e dè hoặc không thoải mái. Ngược lại, nếu chó vẫy đuôi, giữ đuôi cao hoặc duy trì giao tiếp bằng mắt, đó là biểu hiện của sự tự tin và thân thiện.
Tìm bạn tình
Hành vi đánh hơi vùng hậu môn ở chó không chỉ là cách giao tiếp thông thường mà còn liên quan đến việc xác định bạn tình tiềm năng.
Thông qua khứu giác, chó có thể nhận biết một số thông tin quan trọng như giới tính, tình trạng sinh sản và dấu hiệu cho thấy đối phương đã từng tiếp xúc với con chó khác. Ở chó cái, mùi cơ thể có thể tiết lộ liệu chúng đang trong thời kỳ động dục hoặc đã giao phối gần đây.
Ngoài ra, cơ quan Jacobson (hay còn gọi là cơ quan vomeronasal) đóng vai trò trong việc xử lý các tín hiệu hóa học liên quan đến hành vi sinh sản.
Tuy nhiên, trong một số trường hợp, sự kích thích quá mức hoặc bất thường từ cơ quan này có thể dẫn đến hành vi tình dục không phù hợp như cưỡi lên chó khác, đánh hơi quá mức, hoặc thể hiện sự hung hăng.
Chủ nuôi cần quan sát các dấu hiệu cảnh báo như:
- Đánh hơi liên tục hoặc không dứt
- Cố gắng cưỡi lên chó khác nhiều lần
- Biểu hiện hung hăng khi đánh hơi
- Ngôn ngữ cơ thể căng thẳng, gầm gừ
Khi thấy những biểu hiện này, nên can thiệp sớm bằng cách đánh lạc hướng chó sang hoạt động khác như chơi đồ chơi, thưởng thức món ăn nhẹ hoặc ra lệnh cơ bản để kiểm soát hành vi.
Hành vi ngửi mông nhau ở chó có được chấp nhận không?
Hành vi chó đánh hơi mông nhau là hoàn toàn bình thường và mang tính bản năng. Đây là một hình thức giao tiếp tự nhiên, giúp chúng thu thập thông tin về đối phương như giới tính, tình trạng sinh sản và sức khỏe. Vì vậy, không cần thiết phải ngăn cản hay huấn luyện chó từ bỏ hành vi này.
Tuy nhiên, không phải lúc nào hành vi này cũng phù hợp. Chủ nuôi cần theo dõi kỹ phản ứng của cả hai chú chó trong quá trình tương tác. Nếu có dấu hiệu lo lắng, sợ hãi hoặc hung hăng như co rúm, cụp đuôi, gầm gừ hay dựng lông, cần can thiệp kịp thời bằng giọng nói kiên quyết và tách chúng ra nếu cần.
Ngoài ra, cảm xúc của người nuôi cũng có thể ảnh hưởng đến hành vi của chó. Căng thẳng hoặc lo lắng từ con người đôi khi khiến chó phản ứng tiêu cực theo.
Vì vậy, hãy giữ bình tĩnh và quan sát ngôn ngữ cơ thể của cả chó lẫn chính mình để giúp cuộc gặp gỡ diễn ra suôn sẻ. Việc kiểm soát sự phấn khích quá mức chẳng hạn như nhảy nhót hoặc sủa lớn cũng rất cần thiết để tránh dẫn đến xung đột.
Tại sao chó của bạn lại ngửi mông và háng bạn?
Chó ngửi vùng háng hoặc mông của con người là hành vi hoàn toàn tự nhiên, bắt nguồn từ khả năng khứu giác vượt trội và bản năng giao tiếp bằng mùi hương. Theo Tiến sĩ Barrett, vùng háng của con người là nơi tập trung nhiều tuyến mùi, tương tự như túi hậu môn ở chó, cho phép chúng thu thập thông tin quan trọng về chúng ta.
Thông qua mùi hormone và pheromone, chó có thể nhận biết trạng thái cảm xúc (vui, buồn, căng thẳng), nhận ra sự thay đổi nội tiết như chu kỳ kinh nguyệt hoặc mang thai, và thậm chí đánh hơi được dấu vết của nơi bạn vừa đi qua hay thức ăn bạn vừa sử dụng.
Hành động này cũng là cách chúng thể hiện tình cảm, kết nối và xác định bạn có an toàn hoặc thân quen hay không. Ngay cả sau một thời gian xa cách ngắn, chó vẫn sẽ dùng mũi để “kiểm tra” lại bạn như một cách chào đón thân mật.
Hiểu được lý do này sẽ giúp bạn yên tâm hơn và biết rằng đó chính là cách chó thể hiện sự quan tâm và gắn bó với bạn.
Làm thế nào để ngăn chặn chó ngửi mông người?
Hành vi ngửi là cách chó giao tiếp và thu thập thông tin, nhưng việc đánh hơi vào vùng nhạy cảm của con người thường gây khó chịu, đặc biệt với khách lạ. Để hạn chế thói quen này, việc huấn luyện là yếu tố then chốt.
- Áp dụng phương pháp củng cố tích cực: Hãy dạy chó ngồi yên mỗi khi có khách đến và thưởng cho chúng bằng bánh thưởng hoặc lời khen khi chúng thực hiện đúng. Điều này giúp xây dựng phản xạ tích cực, thay thế hành vi đánh hơi bằng hành vi lịch sự hơn.
- Đánh lạc hướng đúng lúc: Nếu chó có dấu hiệu bắt đầu ngửi, hãy nhanh chóng chuyển sự chú ý của chúng sang đồ chơi yêu thích hoặc một phần thưởng nhỏ. Sự can thiệp kịp thời sẽ giúp ngắt quãng hành vi không mong muốn.
- Duy trì vận động hàng ngày: Một chú chó được vận động đầy đủ sẽ ít có xu hướng hành động thái quá khi có khách. Tập thể dục giúp chúng giải tỏa năng lượng dư thừa, từ đó bình tĩnh hơn trong các tình huống xã hội.
Rèn luyện cần sự kiên nhẫn và nhất quán từ chủ nuôi. Khi thực hiện đều đặn, bạn sẽ thấy rõ sự thay đổi tích cực trong cách cư xử của thú cưng với người lạ.
Hiểu được lý do chó ngửi mông nhau giúp chúng ta dễ dàng điều chỉnh hành vi khi cần thiết. Với phương pháp huấn luyện phù hợp và sự kiên nhẫn, bạn hoàn toàn có thể giúp thú cưng cư xử lịch sự hơn trong các tình huống xã hội.
