Chó ăn phân là hành vi khiến nhiều người nuôi cảm thấy khó hiểu và lo lắng. Thói quen này có thể xuất phát từ thiếu dinh dưỡng, căng thẳng, bắt chước, hoặc do bản năng tự nhiên. Để trị dứt điểm, cần kết hợp điều chỉnh chế độ ăn, rèn luyện hành vi và vệ sinh môi trường sống. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ nguyên nhân và cách khắc phục hiệu quả.
Vì sao chó thích ăn phân?
Do ảnh hưởng từ tổ tiên
Thói quen ăn phân ở chó không phải là hành vi bất thường mà bắt nguồn từ tổ tiên chưa được thuần hóa. Trong tự nhiên, loài chó hoang thường ăn phân để tận dụng phần dinh dưỡng còn sót lại như chất xơ, khoáng chất và vi sinh vật có lợi. Mùi phân dù khó chịu với con người nhưng lại hấp dẫn đối với chó.
Ngoài ra, chó mẹ thường liếm phân và nước tiểu của con để giữ vệ sinh tổ và đồng thời hấp thụ thêm dưỡng chất, hỗ trợ việc chăm sóc con non. Hành vi này là một dạng bản năng sinh tồn, đặc biệt trong điều kiện khan hiếm thức ăn.
Nghiên cứu do Tiến sĩ Benjamin Hart (Đại học California, Davis) công bố năm 2012 cho thấy, việc chó ăn phân, đặc biệt là phân tươi, không liên quan đến rối loạn hành vi hay thiếu dinh dưỡng mà phản ánh xu hướng bản năng có từ tổ tiên.
Nhà hành vi học Steven R. Lindsay cũng khẳng định đây là chiến lược sinh tồn từng phổ biến ở chó hoang trước khi được con người thuần hóa.
Do thiếu chất dinh dưỡng
Hành vi chó ăn phân, còn gọi là coprophagia, thường bắt nguồn từ sự thiếu hụt dinh dưỡng trong chế độ ăn hằng ngày.
Khi khẩu phần không cung cấp đủ các nhóm chất thiết yếu như protein, chất xơ, vitamin và khoáng chất, chó có xu hướng tìm cách tự điều chỉnh bằng cách ăn phân.
Ngoài ra, tình trạng chưa được sổ giun định kỳ cũng khiến chó hấp thu kém dinh dưỡng từ thức ăn, dẫn đến cảm giác đói liên tục và tìm đến những thứ không bình thường để ăn.
Một số trường hợp khác còn liên quan đến các rối loạn sức khỏe như thiếu enzyme tiêu hóa, rối loạn vi khuẩn đường ruột, hội chứng Cushing, hay cường giáp, làm tăng cảm giác thèm ăn và thúc đẩy hành vi ăn phân.
Để khắc phục, người nuôi cần xây dựng chế độ ăn cân đối, đảm bảo cung cấp đầy đủ dinh dưỡng và kết hợp với việc sổ giun định kỳ để hỗ trợ khả năng hấp thu và ổn định hành vi của chó.
Do bệnh về tiêu hóa
Thói quen ăn phân ở chó có thể bắt nguồn từ sự mất cân bằng trong hệ tiêu hóa. Khi hệ vi khuẩn có lợi trong đường ruột bị suy giảm, thường do sử dụng kháng sinh hoặc viêm ruột, chó có xu hướng ăn phân để bổ sung vi sinh vật cần thiết, hỗ trợ quá trình tiêu hóa.
Bên cạnh đó, các rối loạn ở gan, mật hoặc dạ dày khiến enzym tiêu hóa tiết ra không đủ, làm giảm khả năng hấp thụ dinh dưỡng. Một số trường hợp chó bị cường giáp cũng dẫn đến cảm giác đói liên tục, khiến chúng tìm đến phân như một nguồn thức ăn thay thế.
Nếu hành vi này xuất hiện thường xuyên, chủ nuôi nên đưa chó đi kiểm tra để phát hiện sớm các vấn đề tiêu hóa tiềm ẩn và có biện pháp điều trị phù hợp.
Do rối loạn hành vi
Ở một số trường hợp, hành vi chó ăn phân bắt nguồn từ chứng rối loạn hành vi có tên là coprophagia. Tình trạng này thường xuất hiện khi chó chịu căng thẳng kéo dài, cảm thấy cô đơn, chán nản hoặc lo lắng.
Các yếu tố như thay đổi môi trường sống, chế độ ăn uống, thói quen sinh hoạt hoặc thiếu sự gắn kết với chủ cũng có thể là nguyên nhân.
Khi nhận thấy chó có dấu hiệu bất thường, chủ nuôi nên theo dõi kỹ và đưa thú cưng đến cơ sở thú y để được đánh giá và tư vấn hướng điều trị phù hợp.
Chó tìm kiếm sự chú ý
Một số chú chó hình thành thói quen ăn phân như một cách thu hút sự chú ý từ chủ. Nếu bạn phản ứng mạnh mỗi khi bắt gặp hành vi này, chó có thể hiểu rằng đây là cách hiệu quả để được quan tâm.
Ngoài ra, nghiên cứu cho thấy chó sống tách biệt trong cũi hoặc khu vực ít giao tiếp với con người có xu hướng ăn phân cao hơn so với những con được chăm sóc thường xuyên.
Để giảm tình trạng này, hãy dành thời gian chơi đùa, dắt chó đi dạo hoặc tương tác tích cực mỗi ngày để giúp chúng cảm thấy được yêu thương và an toàn.
Có phải tất cả chó đều ăn phân không?
Không phải tất cả chó đều có hành vi ăn phân. Theo một nghiên cứu trên 1.500 con chó, chỉ khoảng 23% từng được ghi nhận ăn phân ít nhất một lần, và chỉ 16% được xem là “ăn phân thường xuyên.”
Những con chó thường có hành vi này thường có một số đặc điểm chung như: ăn uống tham lam, sống chung với nhiều con chó khác, hoặc thuộc một số giống nhất định như Shetland Sheepdog. Ngược lại, Poodle ít khi có hành vi này. Nghiên cứu cũng cho thấy không có mối liên hệ rõ ràng giữa hành vi ăn phân với độ tuổi hay chế độ ăn của chó.
Chó ăn phân có hại cho sức khỏe không?
Việc chó ăn phân, dù là của chính nó hay của các loài động vật khác, là hành vi bản năng, nhất là khi chúng được nuôi thả tự nhiên hoặc trong điều kiện hạn chế về không gian. Tuy nhiên, thói quen này tiềm ẩn nhiều rủi ro cho sức khỏe của chó và cả con người.
Phân không chứa giá trị dinh dưỡng, nhưng lại là nguồn chứa nhiều loại vi khuẩn, ký sinh trùng và trứng giun sán như giun móc, giun đũa, giun roi.
Khi chó ăn phân, chúng có nguy cơ cao bị nhiễm các tác nhân này, dẫn đến suy dinh dưỡng, viêm đường ruột hoặc các bệnh lý về tiêu hóa. Đặc biệt, vi khuẩn như Salmonella còn có thể lây từ chó sang người, ảnh hưởng đến sức khỏe của cả gia đình.
Do đó, hành vi ăn phân cần được kiểm soát và loại bỏ càng sớm càng tốt. Đồng thời, nên duy trì lịch tẩy giun định kỳ để hạn chế nguy cơ nhiễm ký sinh trùng cho thú cưng.
Cách đề phòng và trị thói ăn phân của chó
Để phòng ngừa và khắc phục hiệu quả, bạn cần áp dụng đồng thời nhiều biện pháp sau:
- Quản lý chất thải triệt để: Dọn dẹp phân ngay sau khi chó đi vệ sinh. Nếu nuôi cả mèo, cần đặt khay vệ sinh mèo ở nơi cao, tránh chó tiếp cận.
- Bổ sung dinh dưỡng hợp lý: Đảm bảo khẩu phần ăn đầy đủ vitamin, khoáng chất và enzyme tiêu hóa để hạn chế hành vi do thiếu hụt dinh dưỡng.
- Điều chỉnh môi trường sống: Không nhốt hoặc xích chó ở nơi chật hẹp. Cung cấp không gian rộng rãi, yên tĩnh và nhiều đồ chơi để giảm căng thẳng.
- Huấn luyện hành vi tích cực: Giám sát chó khi đi ngoài, gọi chúng lại để thưởng sau khi đi vệ sinh, dần hình thành phản xạ tích cực. Có thể sử dụng vòng cổ hoặc dây dắt để chủ động kiểm soát.
- Làm giảm sự hấp dẫn của phân: Rắc một ít ớt bột lên phân để chó thấy khó chịu khi ngửi. Ngoài ra, một số sản phẩm nhai có thể làm thay đổi mùi vị phân khi tiêu hóa.
- Tránh trừng phạt: Nếu chó ăn phân do từng bị phạt, cần chấm dứt hành vi trừng phạt và thay bằng khích lệ tích cực.
- Can thiệp thú y khi cần: Nếu nghi ngờ chó ăn phân do bệnh lý (rối loạn hấp thu, ký sinh trùng…), hãy đưa chó đến bác sĩ thú y để được chẩn đoán và điều trị phù hợp.
Việc kiên trì kết hợp các biện pháp trên sẽ giúp cải thiện và kiểm soát thói quen ăn phân của chó theo hướng bền vững.
Cách xử lý chó lỡ ăn phân
Khi phát hiện chó ăn phân, điều quan trọng là xử lý nhanh chóng để làm sạch khoang miệng, giảm mùi hôi và ngăn nguy cơ nhiễm khuẩn. Dưới đây là các bước xử lý hiệu quả:
- Cho chó ăn hoặc uống nước ngay sau đó: Thức ăn và nước sẽ giúp làm sạch khoang miệng tạm thời và làm dịu cảm giác khó chịu cho chó.
- Lau miệng bằng khăn sạch và nước: Dùng khăn mềm thấm nước ấm lau kỹ vùng quanh miệng để loại bỏ chất bẩn bám bên ngoài.
- Đánh răng bằng bàn chải và kem đánh răng chuyên dụng cho chó: Nếu có sẵn, đây là cách làm sạch hiệu quả nhất. Tuyệt đối không dùng kem đánh răng của người vì có thể chứa chất gây hại cho thú cưng.
- Cho chó nhai bánh thưởng hoặc xương gặm làm sạch răng: Vừa hỗ trợ vệ sinh răng miệng, vừa giúp phân tán sự chú ý khỏi hành vi ăn phân.
