Chó đi vệ sinh không đúng chỗ là vấn đề phổ biến và gây nhiều phiền toái cho người nuôi, tuy nhiên đây không đơn thuần là hành vi “phá phách” mà thường bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân liên quan đến tâm lý, thể chất và đặc điểm giống loài.
Vì sao chó đi vệ sinh không đúng chỗ?
Tâm lý bất ổn hoặc bị stress
Một trong những nguyên nhân hàng đầu là do chó gặp vấn đề về tâm lý. Khác với hiện tượng són tiểu khi vui mừng hay quá phấn khích, đi vệ sinh lung tung thường là dấu hiệu của sự hoảng loạn. Những chú chó từng bị đánh đập, ngược đãi dễ phát triển các hành vi bất thường, bao gồm cả việc bài tiết không kiểm soát.
Không phải hành vi có ý thức
Nhiều người lầm tưởng chó đi vệ sinh không đúng chỗ là hành vi cố ý, nhưng thực chất đây là hành động xảy ra một cách tự nhiên và vô thức.. Vì thế, việc trách phạt nặng nề đôi khi phản tác dụng, khiến chó thêm sợ hãi và hành vi càng trầm trọng hơn.
Một số giống chó có nguy cơ cao
Có những giống chó bẩm sinh dễ gặp vấn đề trong kiểm soát bài tiết hơn những giống khác. Các giống như Toy Poodle, Corgi, Maltese, Yorkshire Terrier, Chihuahua, Phốc sóc (Pomeranian), Phốc hươu, Golden Retriever, Boston Terrier, Pug, Bắc Kinh và Bulldog được ghi nhận là có xác suất cao hơn trong việc mất kiểm soát khi đi vệ sinh.
Bệnh lý gây mất kiểm soát bài tiết
Không thể bỏ qua các nguyên nhân đến từ sức khỏe thể chất. Một số bệnh như nhiễm giun sán, tiêu chảy, Parvovirus, viêm gan truyền nhiễm có thể làm chó đi vệ sinh không đúng chỗ do không kịp kiểm soát. Ngoài ra, các tổn thương thần kinh như tổn thương tủy sống, viêm màng não, khối u, tràn dịch màng não hoặc các hội chứng rối loạn ý thức cũng có thể ảnh hưởng đến chức năng bài tiết bình thường.
Thói quen đi vệ sinh của chó
Khi nghiên cứu và chăm sóc chó, bạn nên chú ý đến hai mốc thời gian quan trọng liên quan đến thói quen đi vệ sinh của chúng:
- Sau khi thức dậy
Sau một giấc ngủ dài qua đêm, chó thường cần đi vệ sinh ngay sau khi thức dậy. Đây là thời điểm cơ thể chúng muốn đào thải các chất cặn bã tích tụ qua đêm. Việc cho chó đi vệ sinh đúng lúc này giúp tránh các tình huống “tai nạn” trong nhà và hỗ trợ xây dựng thói quen vệ sinh khoa học.
- Sau khi ăn uống
Sau khi ăn no, hệ tiêu hóa của chó bắt đầu hoạt động mạnh hơn để xử lý thức ăn mới. Lúc này, cơ thể sẽ có xu hướng đào thải các phần thức ăn cũ. Vì thế, chó thường đi vệ sinh trong vòng 15–30 phút sau khi ăn. Đây cũng là thời điểm lý tưởng để huấn luyện chúng đi vệ sinh đúng chỗ.
Dấu hiệu chó muốn đi vệ sinh
Biểu hiện cụ thể cho thấy chó đang muốn đi vệ sinh:
- Đi vòng vòng trong khu vực nhất định
- Liên tục hít ngửi sàn nhà hoặc các bề mặt xung quanh
- Ngồi xổm như đang chuẩn bị đi vệ sinh
- Rên rỉ, phát ra âm thanh “ư ử”
- Tỏ ra bồn chồn, không yên
Cách xử lý khi phát hiện chó có dấu hiệu đi vệ sinh sai chỗ:
- Gây tiếng động lớn để làm chó giật mình (quát to, vỗ tay, đập nhẹ vào tường, v.v.)
- Nhanh chóng đưa chó ra khu vực vệ sinh cố định
- Nếu chó đã lỡ đi vệ sinh trong nhà, vẫn cần đưa ra ngoài để củng cố hành vi đúng
Việc quan sát và nhận biết những dấu hiệu này giúp bạn chủ động hướng dẫn chó đi vệ sinh đúng nơi, hình thành thói quen lâu dài và tránh được các sự cố trong nhà.
Dạy chó đi vệ sinh đúng chỗ mất bao lâu?
Thời gian huấn luyện một chú chó con đi vệ sinh đúng chỗ có thể khác nhau đáng kể tùy thuộc vào nhiều yếu tố. Trung bình, quá trình này thường kéo dài từ bốn đến sáu tháng để đạt được kết quả ổn định, tuy nhiên, một số chó con có thể học nhanh trong vài tuần, trong khi những trường hợp khác có thể cần đến một năm để hoàn thiện hoàn toàn.
Các yếu tố ảnh hưởng đến thời gian huấn luyện bao gồm kích thước, độ tuổi, mức độ nhận thức và môi trường sống trước đó của chó con. Ví dụ, những giống chó nhỏ thường mất nhiều thời gian hơn để huấn luyện vì hệ tiêu hóa của chúng nhỏ, khiến chúng không thể nhịn vệ sinh lâu. Ngoài ra, chó con từng sống trong môi trường cũi hoặc ít được tiếp xúc với việc sinh hoạt trong nhà cũng có xu hướng gặp khó khăn hơn khi làm quen với quy trình vệ sinh đúng chỗ.
Dù thời gian có thể khác nhau, một nguyên tắc quan trọng trong việc huấn luyện là tính nhất quán. Duy trì lịch trình đều đặn, khen thưởng đúng lúc và kiên nhẫn sẽ góp p
7 cách dạy chó đi vệ sinh đúng chỗ
Cách dạy chó đi vệ sinh đúng chỗ ngoài trời
Để huấn luyện chó đi vệ sinh đúng chỗ ngoài trời, bạn cần tạo điều kiện thuận lợi cho chúng, chẳng hạn như có một khu vực sân vườn hoặc mở cửa để chó dễ dàng ra ngoài. Quan trọng là bạn phải dắt chó ra ngoài thường xuyên và tạo thói quen cho chúng.
Một trong những cách hiệu quả là chọn một lối đi và khu vực cố định mỗi lần đưa chó ra ngoài. Khi làm như vậy, chó sẽ dễ dàng nhận biết được nơi chúng nên đi vệ sinh và dần hình thành thói quen. Việc huấn luyện này đòi hỏi bạn phải kiên nhẫn, vì chó con thường đi vệ sinh nhiều lần trong ngày. Vì vậy, bạn cần tạo thời gian hợp lý để đưa chúng ra ngoài, giúp chó làm quen với trình tự này.
Cách huấn luyện chó không đi bậy trong chuồng
Để giữ chuồng sạch sẽ và giúp chó hình thành thói quen đi vệ sinh đúng chỗ, bạn cần huấn luyện chúng không đi bậy trong chuồng. Tuy nhiên, nếu chó bị nhốt trong chuồng quá lâu, chúng sẽ không thể nhịn được, dẫn đến việc đi vệ sinh trong chuồng. Vì vậy, bạn phải dạy chúng cách ra khỏi chuồng để đi vệ sinh và sau đó quay trở lại chuồng một cách tự nhiên.
Hãy thiết lập một thời gian biểu cố định cho các hoạt động như ăn uống, đi vệ sinh và nghỉ ngơi. Ngoài ra, bạn nên dạy chó phân biệt rõ ràng giữa các khu vực: đâu là nơi để ngủ, đâu là nơi ăn uống và đâu là nơi đi vệ sinh. Khi đã quen với việc này, chó sẽ không còn đi vệ sinh bừa bãi trong chuồng hay trong nhà nữa.
Cách dạy chó đi vệ sinh đúng chỗ trên tờ giấy
Phương pháp này giúp chó quen với việc đi vệ sinh trên tờ giấy, tấm lót hoặc báo – rất tiện lợi cho việc dọn dẹp, đặc biệt khi nuôi chó trong nhà. Bạn chỉ cần trải giấy ở nơi cố định, lý tưởng là những khu vực dễ lau chùi như nhà tắm. Tránh để ở nơi chó thường ăn uống, vui chơi hay ngủ nghỉ.
Khi đã trải giấy, bạn cần theo dõi hành vi của chó để nhận biết dấu hiệu chúng sắp đi vệ sinh. Nếu chúng đi đúng vào giấy, hãy chờ cho chất thải thấm xuống lớp giấy dưới. Sau đó, nhẹ nhàng bỏ lớp giấy bẩn đi và thay bằng giấy sạch.
Lưu ý: hãy để một lớp giấy cũ có thấm mùi bên dưới lớp giấy mới để chó có thể đánh ơi và tiếp tục đi vệ sinh đúng chỗ vào lần sau.
Nếu chó lỡ đi sai chỗ, bạn cần kiên nhẫn. Hãy dùng một phần giấy thấm nước tiểu để đặt lại đúng vị trí bạn muốn, và xịt khử mùi ở chỗ sai để loại bỏ dấu vết mùi hương – tránh việc chó đánh hơi và quay lại đi nhầm lần nữa.
Cách dạy chó đi vệ sinh vào khay
Trước tiên, hãy mua khay vệ sinh dành riêng cho chó tại các cửa hàng thú cưng. Lưu ý chọn khay có kích thước phù hợp với độ tuổi và chiều cao của cún.
Để chó nhận biết được vị trí cần đi vệ sinh, bạn có thể dùng tấm lót thấm một ít nước tiểu của cún và đặt vào trong khay. Đặt khay gần chuồng hoặc gần toilet để tiện cho việc huấn luyện và vệ sinh.
Mỗi khi đưa chó đến khay, bạn có thể kết hợp sử dụng khẩu lệnh đơn giản như “tè” hoặc “ị”. Sau vài ngày lặp lại đều đặn, chó sẽ quen và tự động đi vệ sinh vào khay theo đúng thói quen.
Cách dạy chó đi vệ sinh vào bồn cầu
Cách dạy chó đi vệ sinh vào bồn cầu có thể là một quá trình dài và đòi hỏi sự kiên nhẫn, nhưng với các bước cụ thể như sau, bạn sẽ có thể huấn luyện chú chó của mình một cách hiệu quả:
- Dạy chó nhắm mục tiêu và đứng lên bồn cầu: Cho chó làm quen với việc đứng trên một vật như một cái gối hoặc cuốn sách lớn. Sau đó, chuyển sang ghế đẩu để giúp chó có thể dễ dàng nhảy lên bồn cầu.
- Luyện tập với việc đóng nắp bồn cầu: Để chó hiểu rằng nhà vệ sinh là nơi đi vệ sinh, bạn có thể luyện tập cho chó nhắm mục tiêu vào bồn cầu khi nắp đã được đóng. Luyện tập này sẽ giúp chó quen với việc tiếp cận bồn cầu.
- Sử dụng ghế bô của trẻ em: Sau khi chó đã quen với việc đứng gần bồn cầu, bạn có thể sử dụng ghế bô của trẻ em, đặt vào bồn cầu để tạo ra một không gian dễ dàng cho chó đứng lên. Điều này sẽ giúp chó làm quen với việc đứng trên bệ vệ sinh.
- Loại bỏ ghế bô: Khi chó đã thoải mái với ghế bô, bạn có thể tháo ghế bô ra và yêu cầu chó nhảy lên bồn cầu trực tiếp. Đây là bước để chó làm quen với việc tự đứng thăng bằng trên bệ vệ sinh.
- Dạy lệnh đi vệ sinh: Dùng một lệnh đơn giản như “cún ngoan đi vệ sinh” để yêu cầu chó thực hiện hành động này. Khi chó thực hiện thành công, khen thưởng bằng thức ăn hoặc đồ chơi để tạo động lực.
Huấn luyện chó đi vệ sinh vào bồn cầu cần có thời gian và kiên nhẫn, nhưng nếu thực hiện theo các bước này, chó của bạn sẽ dần dần quen với hành vi này.
Cách dạy chó đi vệ sinh đúng chỗ bằng nước xịt hướng dẫn
Một phương pháp phổ biến và hiệu quả để huấn luyện chó đi vệ sinh đúng chỗ là sử dụng nước xịt hướng dẫn. Sản phẩm này có chứa mùi hương đặc biệt thu hút chó, giúp chúng nhận biết khu vực được phép đi vệ sinh.
Cách sử dụng rất đơn giản: bạn chỉ cần xịt dung dịch vào vị trí mong muốn, chẳng hạn như trong toilet hoặc khu vực vệ sinh cố định. Nhờ bản năng đánh hơi, chó sẽ bị thu hút bởi mùi hương và thực hiện hành vi đi vệ sinh tại đúng nơi.
Sau khoảng 3 – 5 ngày, chó sẽ dần ghi nhớ mùi hương và hình thành thói quen đi vệ sinh đúng vị trí mà bạn đã định hướng. Đây là phương pháp phù hợp với nhiều giống chó và đặc biệt hữu ích cho chó con hoặc những chú chó mới bắt đầu quá trình huấn luyện.
Cách dạy chó đi vệ sinh đúng chỗ bằng hàng rào quây
Đối với chó mới được đưa về nhà, việc sử dụng hàng rào quây là một giải pháp kiểm soát hành vi đi vệ sinh rất hiệu quả. Bạn có thể thiết lập một khu vực nhỏ, khoảng 10m², gần với khu vực toilet và sử dụng hàng rào có lỗ thoáng khí để tạo không gian riêng cho chó.
Việc giới hạn phạm vi hoạt động giúp chó nhanh chóng làm quen với môi trường mới và giảm thiểu tình trạng đi vệ sinh bừa bãi. Khi chó được đặt trong khu vực quây này, chúng sẽ học cách xác định vị trí đi vệ sinh được cho phép, đồng thời dễ dàng tiếp cận toilet để hình thành thói quen đúng chỗ.
Làm gì khi chó đi vệ sinh sai chỗ?
Việc chó đi vệ sinh sai chỗ là điều thường gặp trong quá trình huấn luyện, đặc biệt với chó con hoặc chó mới về nhà. Tuy nhiên, cách bạn xử lý tình huống này đóng vai trò quan trọng trong việc định hình hành vi lâu dài của thú cưng.
Không nên đánh mắng chó một cách tiêu cực
Khi chó đi vệ sinh sai chỗ, phản xạ đầu tiên của nhiều người là đánh hoặc quát mắng. Tuy nhiên, đây là cách xử lý sai lầm.
Chó không thể hiểu được sự liên kết giữa việc bị đánh và hành vi đi vệ sinh sai, chúng chỉ cảm thấy sợ hãi và có thể phát triển tâm lý lo lắng, thậm chí són đái vì sợ. Việc trừng phạt nặng tay còn khiến chó có xu hướng giấu hành vi, dẫn đến việc đi vệ sinh lén lút, khó kiểm soát hơn.
Trừng phạt đúng cách và có giới hạn
Thay vì đánh đập, bạn có thể áp dụng các biện pháp “phạt” nhẹ nhàng như mắng bằng giọng nghiêm khắc với câu lệnh ngắn gọn như “Tè bậy”, kèm theo một hành động nhẹ như túm nhẹ gáy, chạm nhanh vào nách hoặc tét nhẹ vào mông.
Sau đó, đưa chó đến đúng khu vực vệ sinh và để chó ngồi đó khoảng 1 – 2 phút. Tuyệt đối không nhốt chó hoặc đóng kín không gian, tránh gây tâm lý tiêu cực.
Kết hợp huấn luyện với các lệnh đơn giản
Việc huấn luyện sẽ hiệu quả hơn nếu bạn lặp lại các lệnh như “Đi tè”, “Tè bậy”, “Đợi”… giúp chó dần dần hiểu được hành vi nào được chấp nhận. Kết hợp với hành động cụ thể sẽ tăng tính liên kết giữa lệnh và hành vi, từ đó hình thành thói quen tốt.
Khen thưởng khi chó làm đúng
Một yếu tố quan trọng không thể thiếu là khen thưởng. Chó học rất nhanh thông qua sự củng cố tích cực. Khi chó đi vệ sinh đúng chỗ, bạn nên khen ngợi ngay lập tức bằng lời nói vui vẻ, vuốt ve hoặc thưởng cho chó bằng bánh thưởng, xúc xích hoặc snack. Việc khen thưởng đúng lúc giúp củng cố hành vi đúng và khuyến khích chó lặp lại hành vi đó.
Xử lý khu vực chó đi vệ sinh sai
Sau khi chó đi vệ sinh sai chỗ, hãy làm sạch khu vực đó ngay lập tức bằng dung dịch khử mùi chuyên dụng. Điều này giúp loại bỏ mùi nước tiểu, tránh việc chó tiếp tục đánh dấu và quay lại nơi đó lần nữa.
Nếu chó vẫn tiếp tục đi sai chỗ?
Trong trường hợp bạn đã áp dụng các phương pháp huấn luyện một thời gian nhưng chó vẫn tiếp tục đi sai, có thể thử nhốt chó trong chuồng khoảng 10 phút để tạo sự kiểm soát. Sau đó, dẫn chó đi vệ sinh đúng nơi. Cách này có thể giúp chó tập trung và nhanh chóng hình thành thói quen.
Duy trì sự kiên nhẫn và nhất quán
Huấn luyện chó đi vệ sinh đúng chỗ là quá trình cần thời gian và sự kiên trì. Mỗi chú chó sẽ có tốc độ tiếp thu khác nhau. Bạn cần kiên nhẫn, nhất quán trong cách dạy, duy trì lịch trình luyện tập và tạo môi trường thoải mái, sạch sẽ để hỗ trợ quá trình huấn luyện.
Sự khác nhau giữa dạy chó con và chó lớn đi vệ sinh đúng chỗ
| Tiêu chí | Chó con | Chó trưởng thành |
| Tần suất đi vệ sinh | Đi nhiều lần trong ngày (sau ăn, chơi, ngủ); khả năng kiểm soát yếu | Kiểm soát tốt hơn, số lần đi vệ sinh ít hơn |
| Thói quen hành vi | Chưa hình thành thói quen; dễ uốn nắn | Có thể đã hình thành thói quen xấu; khó thay đổi hơn |
| Khả năng tiếp thu | Dễ tiếp thu nhưng cần lặp đi lặp lại nhiều để ghi nhớ | Tiếp thu nhanh hơn nếu từng được huấn luyện |
| Phản ứng với khen thưởng | Nhạy cảm với lời khen, bánh thưởng và hành động tích cực | Phản ứng tùy cá tính; có thể ít quan tâm đến khen thưởng nếu từng có trải nghiệm tiêu cực |
| Thời gian huấn luyện | Cần nhiều thời gian và kiên nhẫn để hình thành thói quen | Có thể huấn luyện nhanh hơn nếu có nền tảng cũ |
| Yếu tố sức khỏe | Hiếm khi liên quan đến bệnh lý | Cần lưu ý nếu hành vi đi vệ sinh thay đổi bất thường, có thể do vấn đề sức khỏe |
Sự khác nhau giữa dạy chó cái và chó đực đi vệ sinh đúng chỗ
| Tiêu chí | Chó đực | Chó cái |
| Hành vi đánh dấu lãnh thổ | Thường xuyên đánh dấu bằng cách tiểu nhiều lần ở nhiều nơi | Ít đánh dấu lãnh thổ; hành vi này không phổ biến |
| Tần suất đi tiểu khi ra ngoài | Có xu hướng đi tiểu nhiều lần, đặc biệt khi ngửi thấy mùi của chó khác | Thường đi tiểu một vài lần trong mỗi lần ra ngoài |
| Tư thế đi tiểu | Thường giương chân lên khi tiểu để đánh dấu | Thường ngồi xuống khi đi tiểu |
| Ảnh hưởng của chu kỳ sinh sản | Không có chu kỳ sinh sản nhưng dễ bị kích thích nếu có chó cái đang động dục ở gần | Trong thời kỳ động dục (estrus), có thể tiểu nhiều hơn và có lẫn máu |
| Khó khăn trong huấn luyện | Khó hơn do bản năng đánh dấu mạnh, cần kiên nhẫn và kỹ thuật phù hợp | Dễ huấn luyện hơn, nhưng có thể gặp khó khăn khi đến chu kỳ sinh sản |
| Thời gian huấn luyện | Có thể mất nhiều thời gian hơn do hành vi tiểu tiện theo bản năng | Thường tiếp thu nhanh hơn, trừ thời điểm bị ảnh hưởng bởi chu kỳ sinh sản |
Việc dạy chó đi vệ sinh đúng chỗ không chỉ giúp giữ gìn vệ sinh cho không gian sống mà còn góp phần xây dựng nếp sống kỷ luật và mối quan hệ gắn bó giữa bạn và thú cưng. Điều quan trọng nhất khi dạy chó đi vệ sinh đúng chỗ là bạn cần kiên nhẫn, nhất quán và sử dụng kết hợp các biện pháp khen thưởng, hướng dẫn đúng cách.
